Eén werkvloer, vele breinen: inzichten over neurodiversiteit voor HR

Houd jij van een verrassingsuitje? Of geeft het je juist rust om te weten wat er op het lunchmenu staat? Word je stapelgek van collega’s die luid telefoneren? Of kan jij juist niet werken zonder wat reuring om je heen?

“Ieder brein werkt op zijn eigen manier”, zegt Saskia Schepers, expert op het gebied van neurodiversiteit op de werkvloer. Samen met arbeidsmarktdata-analist Ton Sluiter (HeadFirst Group) is ze te gast in een nieuwe aflevering van de podcast van HRMorgen. Presentator Joanne Littooij bespreekt met hen wat HR-professionals moeten weten over neurodiversiteit.

20% is neurodivergent

Schepers legt uit dat neurodiversiteit inhoudt dat ieders brein op een andere manier werkt.

Neurodivergente mensen hebben een anders ‘bedraad’ brein, denk aan ADHD’ers, dyslecten, autisten, bipolairen, hoogbegaafden. “Bij elkaar al snel 20% van de bevolking”, vertelt ze. “Vaak zijn ze ook nog eens zeer getalenteerd: creatief, innovatief, goed in patroonherkenning en hyperfocus.”

Toch zijn veel zaken op de werkvloer niet ingericht op zulke breinen. “Dat levert problemen op”, vertelt ze. “Dat werd bijvoorbeeld duidelijk tijdens de coronacrisis, toen werknemers massaal thuis moesten werken. Iedereen reageerde daar anders op. De een vond het heerlijk om rustig thuis te werken in zijn eigen tempo, de ander miste de reuring van kantoor. Logisch dat hybride werken het nieuwe normaal is geworden.”

Verder is er meer aandacht voor het thema neurodiversiteit omdat er tegenwoordig steeds meer diagnoses worden gesteld, zegt ze. “Dat betekent niet dat er steeds meer autisten of ADHD’ers zijn, maar we weten gewoon veel meer. Dat er meer openheid is over de diversiteit aan breinen, helpt ons talenten beter te benutten. Momenteel zitten er zo’n 83.000 autisten thuis, die prima zouden kunnen werken als ze de mogelijkheid krijgen.”

Softskills zijn belangrijker dan vacatureteksten doen geloven

Ton Sluiter van HeadFirst Group deelt zijn inzichten over hoe neurodiversiteit invloed heeft op het wervingsproces. Hij heeft inzicht in cv’s van de 190.000 professionals die via HeadFirst werken. “Daarin staan niet alleen hun opleidingen en arbeidsverleden, maar ook informatie over hun skills”, vertelt hij. “De laatste tijd analyseren we die vaardigheden steeds meer. We kijken niet alleen naar de hard skills, maar ook juist naar de soft skills.”

Voor elke opdracht stelt HeadFirst Group aan de klant drie kandidaten voor die voldoen aan de harde eisen, zoals certificaten of ervaring in een bepaalde branche. Onlangs maakten Sluiter en zijn team een vergelijking tussen de kandidaten die wel en niet zijn aangenomen.

“Voor verschillende bedrijven en sectoren kwamen een aantal sociale vaardigheden heel bepalend naar voren”, vertelt hij. “Of iemand sociaal vaardig of een teamspeler is, bleek vaak een rol te spelen. Ook als dat niet in de vacaturetekst stond. Het stereotype van de introverte IT’er die alleen in zijn eentje codeert, klopt niet meer. Zij moeten agile samenwerken. Daardoor worden teamwerk, communicatie en samenwerking steeds belangrijker in technische functies.”

‘Wat voor jou rustig is, is dat voor mij misschien niet’

Agile werken is bijvoorbeeld lang niet altijd even makkelijk voor neurodiverse medewerkers, vertelt Schepers. Ze wijst erop dat het vaak gepaard gaat met veel sociale evenementen en vergaderingen.

“Als er niet genoeg ruimte is om bij te komen, is deze manier van werken uitputtend voor sommige mensen”, vertelt ze. Zij kan erover meepraten, want ze heeft zelf ‘een creatief en onrustig brein’. “Het is fijn vooraf duidelijkheid te hebben over wat er precies verwacht wordt. Heb ik genoeg tijd om dingen te verwerken? De hele dag in vergaderingen zitten, dat kan mijn brein op een gegeven moment niet meer aan.”

Ook het type werkplek en de manier waarop vergaderingen worden georganiseerd, hebben flinke invloed op het werkgeluk en de productiviteit van neurodiverse werknemers. Schepers: “Wat voor jou een rustige werkomgeving is, is dat voor mij misschien niet.”

Neurodiverse teams voor een slimmere organisatie

Het is belangrijk voor organisaties om meer ruimte te creëren voor neurodiversiteit, vinden de sprekers. “Op de krappe arbeidsmarkt hebben we elk brein nodig”, zegt Sluiter. “Bovendien stimuleert het innovatie, creativiteit en nieuwe manieren van denken. Het bevordert een inclusieve werkcultuur, waarbij medewerkers zichzelf mogen zijn en gewaardeerd worden. Wees je daar als manager bewust van.”

“Zorg dus dat ieder brein dezelfde kansen krijgt in alle lagen van de organisatie”, benadrukt Schepers. “HR moet daar aandacht voor hebben. Dus een neurodivers team is gewoon innovatiever. En daar wordt je organisatie uiteindelijk slimmer van.”

Tips voor neuro-inclusief HR-management 

Tot slot deelt Schepers praktische tips voor neuro-inclusief HR-management:

1. Denk anders na over skills in functieprofielen

Voeg specifieke vaardigheden zoals patroonherkenning, innovatief denkvermogen of alertheid toe aan functieprofielen. Dit helpt talenten te vinden die misschien niet de standaardvaardigheden of diploma’s bezitten.

2. Stimuleer neurodivers leiderschap

Zorg voor neurodiverse leiders in alle lagen van de organisatie. Dit bevordert diversiteit en stimuleert een inclusieve cultuur.

3. Omarm onconventionele denkers

Stimuleer medewerkers hun ideeën te delen, ook als die afwijken van de norm. Onconventionele denkers bieden vaak innovatieve oplossingen.

4. Houd rekening met prikkels bij evenementen

Vermijd verrassingen bij evenementen of teamuitjes. Zorg voor duidelijke informatie over tijd, locatie en dresscode. Denk ook na over rustplekken voor medewerkers die gevoelig zijn voor prikkels.

5. Bied variatie en duidelijke informatie bij onboarding

Sommige mensen verwerken informatie beter door te lezen, terwijl anderen liever direct aan de slag gaan. Bied daar ruimte voor. Geef verder niet alleen informatie over de inhoud van de functie, maar ook over planning, (ongeschreven) regels en bedrijfscultuur.

6. Geef ruimte voor nevenactiviteiten

Hoogbegaafden of mensen met ADHD hebben behoefte aan meerdere uitdagingen. Sta ze toe om naast hun standaardtaken andere projecten op te pakken. Daarmee help je ze gemotiveerd en productief te blijven.

Meer weten? Beluister hier de hele podcast.