Penvrienden over arbeidsproductiviteit: Hoe krijgen we Nederland naar slimmer werken?

Hi Geert-Jan,

Het kan je niet ontgaan zijn afgelopen week – het rapport van Draghi en de plannen van het nieuwe kabinet. De korte samenvatting van het rapport is dat de Europese Unie rond de 800 miljard euro per jaar extra moet gaan investeren in haar economie, willen we onze welvaart behouden. Met als belangrijkste speerpunten: slimmer werken, nieuwe industrieën van de grond krijgen (waaronder AI) en verduurzamen. 

Die boodschap deed me dan wel weer glimlachen: we moeten dus meer impact halen uit minder resources, met de hulp van AI. Eureka! En het mooie is, het is mogelijk in de praktijk. Dit is niet een utopie, een grote krantenkop die niet uitvoerbaar blijkt, nee, leidende bedrijven zetten al jaren AI in om slimmer te werken. 

Neem bijvoorbeeld Rituals. Zij zetten AI in om de patronen in hun beste Customer Relations & Sales Ambassadors te ontdekken en daarmee de kans op een high performer bij aanname te vergroten. En met resultaat: de productiviteit is na 14 maanden met 26% toegenomen. Dit betekent dat ze betere dienstverlening kunnen bieden aan hun klanten. 

Als de wetenschap ons al jaren vertelt dat sommige sporters, wetenschappers, bedrijven, professionals disproportioneel succesvoller zijn dan anderen, en met de komst van AI de patronen achter deze successen kunnen uitdokteren en modelleren, dan is de oplossing voor wat Draghi schetst dichtbij. De hamvraag blijft dan – hoe zorgen we voor versnelling? Adoptiekracht? Het niet blijven hangen in uitspraken als “nee zo snel gaat het niet joh, AI is toch gewoon een hype”. 

Wat kunnen CEO’s en CHRO’s doen om AI slimmer voor zich te laten werken? Het zal je niet verbazen – ook leiders die digitale transformaties succesvoller en sneller weten te realiseren – blijken overeenkomsten te bezitten. Zo blijken ze de competenties ‘wendbaar’ en ‘creativiteit’ meer te bezitten dan leiders van bedrijven die minder snel innoveren.

Naast specifieke skills zijn er vast andere best practices of valkuilen die jij observeert, Geert Jan. Hoe krijgen we Nederland naar slimmer werken?

Duocolumn Penvrienden over arbeidsproductiviteit

Rina Joosten-Rabou is CEO bij AI HR bedrijf Pera, dat al meer dan tien jaar high performance in organisaties onderzoekt en de patronen vastlegt met behulp van AI. Wat is toch het geheime recept van productieve medewerkers?

Geert-Jan Waasdorp, CEO van Intelligence Group, is al 25 jaar arbeidsmarktanalist en -kenner. Hij schreef in 2024 dat arbeidsproductiviteit de belangrijkste KPI voor recruiters en recruitmentteams zou moeten zijn. Het is het wapen tegen arbeidsmarktschaarste én voor werkgeluk.

Rina en Geert-Jan verzorgen tweewekelijks een duocolumn over dit onderwerp voor HRMorgen.nl

Hoi Rina,

Geen speld tussen te krijgen! Dat wordt een korte brief 😊. Natuurlijk kunnen we slimmer werken (harder trouwens ook, maar dat willen we niet), maar is het niet gewoon de realiteit dat het niet hoeft? Gaan we niet pas echt veranderen als het of (1) niet anders meer kan, of (2) te laat is of (3) als we goed leiderschap hebben dat ook vieze handen durft te maken? 

De productiviteit staat nog meer onder druk dan voorheen sinds we meer schulden dan voorheen aan het maken zijn in Europa. Daarmee neemt de urgentie om te veranderen niet toe, zeker nu Europa sterk aan het vergrijzen is. Met de rechtse politieke wind, zul je eerder zien dat mensen zaken bij het oude willen laten in plaats van te vernieuwen. De oude ‘systemen’ van verworven (voor)rechten moeten worden afgebroken om ze te laten aansluiten bij deze tijd. Maar die verandering is moeilijk, en als die verandering er niet komt, dan wordt de collectieve adoptie van AI en andere productiviteitsvergrotende maatregelen alleen nog maar moelijker. 

Kijk maar eens naar Duitsland en zijn auto-industrie. Of naar ons eigen land, waar we desinvesteringen doen in onderwijs en in het Nationaal Groeifonds en waar we het begrotingstekort van 3 procent simpelweg accepteren om geen grote veranderingen af te dwingen. Landen die in 2010 met de rug tegen de muur zijn gezet door onder andere Nederland en het IMF, hebben belangrijke transformaties ondergaan en daar zie je de productiviteit stijgen. Die 800 miljard van Draghi zal in mijn ogen eerder contraproductief werken, tenzij die grotendeels uit de lopende begroting komt.

Een beetje controversieel, maar in Nederland zouden we best een beetje meer en harder mogen werken. Arbeid moet lonen, zeker als je meer gaat werken. Uit al onze onderzoeken blijkt dat mensen meer willen werken, zeker als ze direct betaald krijgen (overuren uitbetalen) en de nodige flexibiliteit krijgen. Maar ‘de computer says no’.  

Neem bijvoorbeeld vluchtelingen en asielzoekers. Die moeten we zo snel mogelijk geheel laten participeren in het arbeidsproces, zodat ze later niet uitvallen én ook goed kunnen integreren. Maar: “system says no”. Ook zouden de rechten tussen jonge en oudere mensen in CAO’s gelijk getrokken moeten worden, zodat de voorrechten van de meer ervaren groep de productiviteit niet drukt. Maar: “system says no”. 

Als laatste zou arbeidsproductiviteit de belangrijkste KPI moeten zijn van HR-managers en CHRO’s. Goed werkgeverschap, mensen opleiden en retentie leidt tot hogere arbeidsproductiviteit. En als je mensen opleidt en fris van geest houdt, dan komt het met de veranderingsbereidheid en adoptie van AI ook wel goed. Volgens mij begint daar de productiviteitsgroei. Niet met een zak geld… dat worden we lui van.