Kennismigratie in Nederland: uitdagingen en ontwikkelingen

Masaki Bruijs van Eastwing kijkt terug op de ontwikkelingen in kennismigratie in 2023 en richt zijn blik op de toekomst. Waar de Nederlandse overheid de afgelopen jaren zich proactief opstelde om hoogopgeleide professionals naar Nederland te lokken, bijvoorbeeld door de immigratieprocedure te vereenvoudigen en hen een belastingvoordeel aan te bieden, is nu de vraag of een vergelijkbaar beleid blijft bestaan in de aankomende jaren. Een reflectie op 2023 laat interessante ontwikkelingen zien in het Nederlandse migratiedebat, terwijl een reflectie op 2024 inzicht geeft in wat we de aankomende jaren kunnen verwachten.

Daling in aantal verblijfsvergunningen voor kennismigranten

In 2023 viel de coalitie op het thema migratie. De posities van de partijen over het onderwerp werden duidelijk kenbaar gemaakt tijdens de verkiezingen en de verwachting is dat de nieuwe coalitie migratie wil beperken. Ondanks het grote tekort aan hoogopgeleid personeel. 

Het is goed om op te merken dat in 2023 al een vermindering was in het aantal aanvragen voor een verblijfsvergunning in de categorie Kennis & Talent. Deze categorie omvat onder andere kennismigranten, interne transfers bij multinationals en de Europese blauwe kaart. Volgens de data die zijn gepubliceerd door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) is het aantal verblijfsvergunningen in 2023 gedaald tot 24.040 ten opzichte van 30.670 het jaar daarvoor. Een daling van 27,5%. Het is de vraag of deze daling een voorbode is voor de komende jaren. 

Desalniettemin zal een aanzienlijk aantal banen binnen de Nederlandse kenniseconomie gevuld worden in 2024, aangezien asielzoekers tijdens hun verblijf onbeperkt mogen werken met een tewerkstellingsvergunning. Daarnaast behouden de bijna 105.000 Oekraïense vluchtelingen hun vrijheid om te werken op de Nederlandse arbeidsmarkt dankzij de verlenging van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming Oekraïne.  

Minimumsalaris buitenlandse werknemers verhoogd

Het blijft echter een uitdaging om voldoende hoogopgeleid personeel te werven om de personeelstekorten te verhelpen. Daarnaast hebben werkgevers te maken met het inhuren van hoogopgeleide buitenlandse medewerkers voor een competitief en marktconform salaris. Dit blijkt uit de verhoging van de salarisvereisten voor kennismigranten met een niet-EU nationaliteit (6,45% in 2024) en de stijging van salarisnormen om in aanmerking te komen voor de 30%-belastingregeling (9,9% in 2024). Deze salarisvereisten, die jaarlijks worden geïndexeerd, bepalen het minimumsalaris dat buitenlandse werknemers in Nederland moeten verdienen om een verblijfsvergunning als kenniswerker te krijgen. 

Ondanks de intenties van Nederland om de instroom van migranten te beperken, heeft de Europese Unie de richtlijnen voor de Europese blauwe kaart herzien om de instroom van hoogopgeleid personeel te bevorderen. Deze herzieningen hebben de aanvraag voor de Europese blauwe kaart versimpeld, en de EU wil deze verder in lijn brengen met het immigratiebeleid van de Europese lidstaten. De Nederlandse regering heeft inmiddels al deels de herzieningen doorgevoerd in de landelijke wet- en regelgeving; de overige herzieningen worden in de loop van 2024 verwacht. 

Al met al was migratie een belangrijk thema in Nederland in 2023. Het is de verwachting dat de ontwikkelingen rond migratie in 2024 zullen aanhouden. De nieuwe regering zal de taak krijgen om de Nederlandse kenniseconomie te verduurzamen en te verstevigen in 2024. 

Dit is een vertaling van een Engelstalige blogpost dat oorspronkelijk verscheen op de website van Expat Center Zeeland.